پرسش :

جايگاه عقل در حكومت دينى تا چه اندازه است؟

پاسخ :
«عقل» در انديشه اسلامى جايگاه بلند و رفيعى دارد و يكى از منابع بسيار مهم و اساسى، در استنباط احكام و قوانين دينى به شمار مى‏رود.
به عبارت ديگر، «عقل» در مقابل «شرع» نيست بلكه يكى از اركان و عناصر آن است. طبيعى است حكومت دينى نيز، همواره بايد از عقل و خرد در برنامه‏ريزى، قانون‏گذارى و مسائل اجرايى بهره جويد.
بايد توجّه داشت عقلى از اركان شريعت به شمار مى‏آيد كه عقل قطعى باشد نه عقل ظنى. در شيوه‏هاى اجرايى و مسائل كاربردى نظام، چه بسا از عقل ابزارى Instrumental Reason ( ( و ظنى و تجربى (علوم) نيز استفاده شود ولى كاربرد اين گونه رهنمودهاى عقلى، در جايى است كه مغايرتى با تعاليم دينى و ارزش‏هاى عالى انسانى نداشته باشد. شرح بيشتر اين مطلب در گذشته بيان گرديد.(1)(2)
پى‏نوشت‏
(1) براى آگاهى بيشتر ر. ك:
(2) 1. شاكرين، حميدرضا، سكولاريسم،) بحث مديريت علمى و فقهى (2. صرامى، سيف‏الله، مقاله» عقل قطعى منبع استنباط قوانين جامعه و حكومت اسلامى «، مجله حكومت اسلامى، ش 20، سال ششم، شماره دوم، تابستان 08.
پرسمان